هشتم ربیع الثانی سالروز میلاد امام حسن عسکری(ع)است؛ یازدهمین پیام آور شریعت و میراث دار علم نبوت که رهگشا و هدایتگر مسیر حقیقی سعادت به مسلمانان بود و با بشارت منجی موعود، در برابر ظلم و جور زمانه ایستادگی کرد.

هشتم ربیع الثانی232 هجری قمری، خانه امام هادی(ع) دهمین پیشوای شیعیان در مدینه با قدوم نوزادی از تبار پاکان نورباران شد. مادرش حُدَیث یا حدیثه از بانوان پرهیزکار بود و نام ایشان را حسن به معنای نیکویی، خوبی و خوبرویی نهادند.
ابومحمد کنیه آن امام گرانقدر است و از لقب های ایشان می توان به صامت، هادی، رفیق، زکی، سراج، مضی، شافی، نقی و عسکری اشاره کرد.
امام حسن عسکری(ع) در محیطی معنوی و دینی رشد و پرورش یافت و از سرچشمه زلال معرفت الهی پدرش سیراب شد، تا برای پذیرش مسئولیت خطیر و حساس امامت آماده شود. آن بزرگوار با ارج نهادن و تقدیر از مقام عالمان و چهره های فرهنگی شیعه، امید را در دل دانشوران و دانش دوستان بیش از پیش ایجاد و آنان را برای تلاش هرچه بیشتر در راه گسترش فرهنگ اسلام تشویق کرد.
امام حسن عسکری(ع) پس از شهادت پدرش، در 22 سالگی رسالت سنگین امامت را بر عهده گرفت و به مدت شش سال با وجود استبداد و فشارهای حکومت عباسی، اندیشه های ناب اسلام حقیقی را در میان پیروانان خویش گسترش و رواج داد. دوره امامت یازدهمین پیشوای شیعیان با افزایش قدرت ظاهری حکومت بنی عباس و خلافت «المعتز بالله»، «المهتدی» و «المعتمد» همراه بود. اما وی با وجود تمامی فشارها و محدودیت‏هایی که حکومت ایجاد می کرد، لحظه ای از انجام دادن رسالت خویش دست بر نمی داشت و همواره چراغ راه پیروانانش در مسیر دستیابی به سعادت حقیقی بود.
با وجود آن که این امام همام، تنها می توانست با شمار اندکی از یاران خود دیدار کند، اما دستگاه خلافت عباسی برای حفظ پایه های حکومت استبدادی خویش و هراس از جایگاه و محبوبیت ایشان در میان مردم، آن امام را در بیشتر اوقات زندانی و در حصر نگه می داشت.
از جمله اقدام های موثر یازدهمین ستاره آسمان امامت می توان به ایجاد شبکه ارتباطی با شیعیان منطقه های گوناگون و پشتیبانی از محرومان و ستمدیدگان، آگاهی بخشی و آموزش سیاسی افراد، مبارزه با گسترش فرقه ها و آیین های انحرافی و آماده سازی شیعه برای دوران غیبت امام دوازدهم اشاره کرد، او با دفاع از احکام و اصول اسلام به شبهه های به وجود آمده پاسخ می داد.
امام (ع)، به دلیل نزدیکی آغاز دوره غیبت حضرت مهدی(عج)، تمام تلاش خویش را به کار می بست تا در جلسه ها و دیدارهایش با پیروان و نزدیکان، آنها را برای پذیرش این مساله آماده سازد و وظیفه های آنان را در این دوران یادآوری کند و با معرفی اصحاب خاص که پرچمداران مرزهای مذهبی بودند، از آنها بخواهد تا مشکلات دینی خود را به وسیله این افراد برطرف کنند.
امام حسن عسکری(ع) دارای مکارم و ویژگی های خاص اخلاقی بود که با آن دوست و دشمن را شیفته خود می کرد، صفت ها و خصلت های نیکویی که آشکارترین جلوه شخصیتی وی بود و آنها را از جد بزرگوارخود پیامبر اکرم(ص) به یادگار داشت.
اراده استوار امام(ع) در برابر حکومت بنی عباس، بخشش، منش والا، دانش و بردباری از مهمترین صفت های اخلاقی والای ایشان بود؛ حکومت عباسی امام(ع) را زندانی کرد و مورد اذیت و آزار قرار داد اما ایشان با توکل بر خدا و پیشه ساختن صبر و بردباری، هرگز از سختی و دشواری های موجود شکایتی نمی کرد.
امام حسن عسکری(ع) درمدت شش سال امامت، آثار مهمی از تفسیر قرآن، نشر احکام و بیان مسائل فقهی از خود به یادگار گذاشت که از آن جمله می توان؛ الحجه اصول کافی، الامامه بحار و زیارت جامعه کبیره را نام برد.
سرانجام حکومت جور عباسی که روشنگری های امام حسن عسکری(ع) را بر نمی تافت و حضور وی را تهدیدی در برابر تداوم قدرت خویش می دانست، در دسیسه ای از پیش طراحی شده، امام(ع) را مسموم کرد و در هشتم ربیع الاول 260 هجری قمری و در 28 سالگی به شهادت رساند. پیکر پاک امام یازدهم(ع) در سامرا به خاک سپرده شد که اینک میعادگاه عاشقان و دوستداران اهل بیت(ع) است.
«حجت الاسلام حسین جوشقانی»کارشناس مسائل دینی و مدرس حوزه علمیه قم به مناسبت سالروز ولادت حضرت امام حسن عسکری (ع) در گفت و گو با پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا با اشاره به شرایط اجتماعی و سیاسی زمان امامت امام حسن عسکری(ع)، گفت: دوره امامت یازدهمین ستاره آسمان امامت بسیار کوتاه بود و حکومت ستمگر خلفای عباسی به همراه نیروهای وابسته که پشتیبانش بودند، با امام(ع) و یارانشان با ستمگری و بیرحمی برخورد می کرد. آنها برای سرکوب مخالفان خود زندان ها و پادگان های بسیاری را در تمامی شهرها ساخته بودند و با در پیش گرفتن ترفندهای گوناگون سعی داشتند تا هرگونه ارتباط آن امام همام را با دوستان و پیروانشان محدود و قطع کنند و در این مسیر از هیچ گونه کوششی دریغ نمی کردند.
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به مقاومت امام حسن عسکری(ع) در برابر ظلم وستم عباسی افزود: ایشان هرگز ارتباط خود را با پیروان و دوستدارانش قطع نکرد و او در این دیدارها زمینه و بستر لازم برای دوره غیبت را فراهم می آورد. امام(ع) از هر فرصتی برای نشر معارف دینی بهره می برد و با تربیت شاگردانی بزرگ و عالمانی برجسته در مکتب اسلامی، سعی داشت تا آنها را برای آینده آماده سازد تا این نمایندگان معارف را به شیعیان انتقال دهند، یازدهمین امام شیعیان با فرستادن نامه به شهرها و منطقه های مختلف، بهپرسش های مردم پاسخ می دادند.
جوشقانی سفارش ها و حدیث های به یادگار مانده از امام حسن عسکری(ع) را با اهمیت دانست و اظهار داشت: آن امام همام نصیحت های باارزشی را به مردم می کردند، که از مسائل مهم مطرح شده در این روایت ها می توانیم به رعایت حقوق دیگران، لزوم استفاده از تقیه در ارتباط با دشمنان، توجه و توکل به خداوند متعال، عبادت فراوان و توصیه به نماز شب را نام ببریم.
این کارشناس حوزوی درباره امر واگذاری امامت به امام زمان(عج) تصریح کرد: به امر پروردگار امام حسن عسکری(ع) در روزهای واپسین عمرشان اسرار امامت و ولایت را به حضرت مهدی(عج) که در آن زمان کودکی بیش نبود، ابلاغ کرد و همه این آماده سازی ها برای عصر غیبت بود. همچنین امام یازدهم (ع) به دلیل فضای اختناق آمیزی که از طرف عباسیان ایجاد شده و تهدیدی که متوجه جان امام دوازدهم(عج) بود، نسبت به اعلام امامت ایشان به طور آشکار احتیاط می کرد و این امر را از همه افراد، بجز شمار اندکی از یاران، پنهان می داشت. در شرایط و موقعیت خفقان و استبداد آن روزگار تشخیص جانشین امام یازدهم(ع) امری دشوار و پیچیده بود. اقدامات و پیگیری های حکومت عباسی برای یافتن اثر و نشانه ای از وجود فرزند امام حسن عسکری(ع)، سبب می شد تا ناگزیر ایشان تقیه در پیش بگیرد و تنها تعداد کمی از شیعیان از ولادت و امامت حضرت مهدی (عج)آگاه باشند.
این کارشناس امور دینی، بسترسازی برای پذیرش مساله غیبت را در میان شیعیان با اهمیت ارزیابی کرد و گفت: البته این آماده سازی از دوره امام جواد(ع) آغاز و تا زمان امام حسن عسکری(ع) ادامه یافته بود، اما اوج آن را از دوره امام یازدهم(ع) می بینیم، سفارش مردم نسبت به این که برای برطرف ساختن ابهام ها و مشکلات دینی خود به عالمان مورد اعتماد مراجعه کنند، یکی از کارها و اقدام های مهم یازدهمین پیشوای شیعیان بود. امری که باعث می شد تا مردم به سمت علمای دین گرایش یابند و پاسخ های خود را از آنها بگیرند. به طور دقیق تر می توان گفت که از زمان امام رضا(ع) مسلمانان به مرور و کم کم و به صورت کلامی با مسائل دوره غیبت آشنا می شدند.
مدرس حوزه علمیه قم در پایان با اشاره به نحوه شهادت امام حسن عسکری(ع)، عنوان کرد: بنابر روایت هایی که به ما رسیده است، تمام ائمه اطهار(ع) به شهادت رسیده اند و امام حسن عسکری(ع) نیز از این قاعده جدا نبوده اند و ایشان نیز، پس از آن که به وسیله عوامل حکومت عباسی مسموم شد به شهادت رسید.